ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: 4. Προσπάθειες ανόρθωσης της Αυτοκρατορίας και εμφύλιος πόλεμος

Οι Ζηλωτές

Οι πρώτες αναφορές για Ζηλωτές μας οδηγούν στην Παλαιστίνη του 1ου αιώνα μ. Χ.. Με αυτό το όνομα καλούνται οι  φανατικοί οπαδοί μιας πολιτικοθρησκευτικής ιουδαϊκής κίνησης με χαρακτηριστικά μεσσιανικά. Είναι ακόμη γνωστή η αναφορά της Καινής Διαθήκης ότι οι ηγέτες τους προσπάθησαν – χωρίς επιτυχία- να προσεταιριστούν τον Ιησού και να τον εντάξουν στο κόμμα τους.  Τον 4ο αιώνα μ. Χ. ομάδες φανατικών και καλογήρων με το ίδιο όνομα συμμετέχουν σε βίαιες διώξεις εναντίον των οπαδών της παλιάς θρησκείας – των Ελλήνων εθνικών-  που εξαπέλυσε ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος ο Α’.

Οι πιστοί Ζηλωτές της Καινής Διαθήκης εκπροσωπούν αυτό που ονομάστηκε εθνικοχριστιανικός μεσσιανισμός και δεν διέκρινε την κοσμική από την πνευματική εξουσία, κάτι που δεν άρεσε καθόλου στους Ρωμαίους αυτοκράτορες καθώς στρεφόταν ευθέως εναντίον τους. Η φράση των Ζηλωτών «ουδείς Κύριος ημών πλην Θεού» αμφισβητούσε ανοιχτά την πολιτική εξουσία επί της Γης. Αντιθέτως, η επίσημη χριστιανική διδασκαλία και οι κοινότητες των πιστών  είχαν οδηγηθεί σε ένα είδος συμβιβασμού με τη ρωμαϊκή εξουσία,  απέρριπταν σαφώς τα βίαια πολιτικά μέσα και  προέτρεπαν τους πιστούς να αποδίδουν «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ.» Αυτά θεωρητικώς, αφού ήταν πολλές οι περιπτώσεις στις οποίες εκατοντάδες ή και χιλιάδες μοναχοί εγκατέλειπαν τα κελιά τους και κατευθύνονταν απειλητικοί προς την Πόλη. Όσο γνωρίζουμε, δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν τους βιβλικούς Ζηλωτές με αυτούς που εμφανίστηκαν περίπου 10 αιώνες αργότερα, μπορούμε όμως να διακρίνουμε ορισμένα κοινά ιδεολογικά χαρακτηριστικά μεταξύ τους. Το πιο σημαντικό είναι η έννοια της κοινοκτημοσύνης, η ρητορική κατά της πλουτοκρατίας και η έμπρακτη εναντίωση στην κοσμική εξουσία. Στην περίπτωση των Ζηλωτών της Θεσσαλονίκης που μάς ενδιαφέρει εδώ η μεγάλη συμμετοχή   λαϊκών φαίνεται να είναι καθοριστική για τη φυσιογνωμία και τις πρακτικές του κινήματος. [...]

Άσκηση: Η ομάδα της Θεσσαλονίκης, αφού μελετήσει το παραπάνω παράθεμα, καθώς και τα παραθέματα του διαδραστικού σχολικού βιβλίου, να συντάξει σε συνεργατικό έγγραφο (Google Doc), το εξής κειμενικό είδος: υποθέτοντας ότι αποτελείτε διοικητικά μέλη των Ζηλωτών της Θεσσαλονίκης του 1345 μ.Χ., αποφασίζετε να συντάξετε επιστολή, έκτασης 200-300 λέξεων, η οποία απευθύνεται στον νόμιμο Αυτοκράτορα Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγο, σε μια προσπάθεια να τον πείσετε μετερχόμενοι λογικά και συναισθηματικά μέσα πειθούς, για το δίκαιο του αγώνα σας και για την απόλυτη αναγκαιότητα, να συνεχίσετε να κυβερνάτε εσείς οι Ζηλωτές τη 2η μεγαλύτερη πόλη του Βυζαντινού Κράτους. (Προσέξτε το ζητούμενο κειμενικό είδος και τη συνοχή-συνεκτικότητα, που πρέπει να έχει η τελική μορφή της επιστολής!). Όταν είναι έτοιμη, θα την αναρτήσετε στα σχόλια της ανάρτησής μου. Επίσης, αξιοποιώντας το κατάλληλο μέσο που έχουμε από κοινού χρησιμοποιήσει, να φτιάξετε το συννεφόλεξο, το οποίο θα προκύψει από την επιστολή σας και να το αναρτήσει σε δικό της φάκελο, στο blog του σχολείου μας, ώστε να χρησιμεύσει σε επόμενη διδακτική προσπάθεια της εν λόγω ενότητας στο μέλλον.